"ბეღურები" - ქუჩის ბავშვების ფსიქო-სოციალური
რეაბილიტაციის ცენტრი ქ.თბილისში

1996 წელს ორგანიზაციამ "ბავშვი და გარემო" ბრიტანულ "OXFAM"-თან პარტნიორობის საფუძველზე მიიღო TACIS Lien-ის პროგრამის გრანტი, რომელიც
გულისხმობდა ქუჩის ბავშვების
მრავალმხრივ დახმარებასა და მათ ფსიქო-სოციალურ რეაბილიტაციას.
ამ მიზნით 1997 წელს
თბილისის ძველ უბანში დაფუძნდა ღია ტიპის სადღეღამისო ცენტრი,
თავშესაფარი "ბეღურები". ეს იყო პირველი ასეთი დაწესებულება საქართველოში - ბავშვთა სახლების, ინტერნატებისა და შსს-სთან არსებული "ბავშვთა გამანაწილებლის" ალტერნატიული ცენტრი.

ორგანიზაციას შენობა "ბეღურებისათვის" გადაეცა თბილისის განათლების სამმართველოსა და სახ. კანცელარიის ხელშეწყობით. თავშესაფრის პირველი აღსაზრდელები ორგანიზაციის მობილური ჯგუფის ირგვლივ შეკრებილი ქუჩის და მიუსაფარი ბავშვები იყვნენ.

დღეისათვის "ბეღურების" სადღეღამისო ცენტრში ღამეს ათევს 25-30 ბავშვი, დღის ცენტრში მოქმედ პროგრამებში მონაწილეობს და მრავალმხრივ დახმარებას იღებს 50 ბავშვი. არსებობის მანძილზე ცენტრში რეაბილიტაცია გაიარა 700-მდე ბავშვმა. ამჟამად იგი ფუნქციონირებს Save the Children/USAID-ის პროექტის "ახალი ცხოვრების დასაწყისის" ფინანსური ხელშეწყობით.

ბაზისური მომსახურება

ბავშვების მიღება ცენტრში, მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობის პირველადი შესწავლა ექიმის მეთვალყურეობით ხდება. ცენტრში ღამეს ათევენ სრულიად უსახლკარო და ოჯახური კონფლიქტის მიზეზით ქუჩაში მოხვედრილი ბავშვები, რომელთა უზრუნველყოფა კვებით, ტანსაცმლით, ფეხსაცმლით, ჰიგიენური საშუალებებით ცენტრის უმთავრესი ფუნქციაა.

ბავშვებს სამედიცინო დახმარება ადგილზე გაეწევათ, ხოლო საგანგებო შემთხვევებში მათ უფასოდ მკურნალობენ ბავშვთა #2 საავადმყოფოში, სადაც კეთდება გადაუდებელი ოპერაციებიც. წელიწადში ერთხელ ექიმთა კომპლექსური ბრიგადა ჯანდაცვის სამინისტროდან უფასოდ ატარებს ცენტრის ბავშვების ყოველმხრივ გამოკვლევას (ექოსკოპია, კარდიოგრამა, ანალიზები და სხვა).

განათლება

ბავშვთა სასკოლო განათლების სისტემაში ჩართვა სარეაბილიტაციო ცენტრის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანესი მი მართულებაა. საგანმანათლებლო საქმიანობა "ბეღურებში" წლების განმავლობაში UNICEF-ის ფინანსური მხარდაჭერით ხორციელდებოდა. ცენტრის პედაგოგები ეხმარებიან ბავშვებს სასკოლო დავალებების მომზადებაში; განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა წერა-კითხვისა და ელემენტარული მათემატიკის შესწავლას, სასკოლო უნარ-ჩვევების განვითარებას. ბავშვები მონაწილეობენ შემეცნებით, ინტერაქტიულ ღონისძიებებში-ვიქტორინებში, კონკურსებში, სპეციალურ საგანმანათლებლო თამაშებში.

"ბეღურების" აღსაზრდელთაგან ზოგიერთმა ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა წარმატებით დაამთავრა, მაგალითად, სოფო მაიერი დღეს უკვე მომავალი მსახიობია, თეატრალური ინსტიტუტის სტუდენტი.

სპორტი

"ბეღურების" აღსაზრდელები "პროფესიონალი" ფეხბურთელები არიან.
5 მათგანი გადის წვრთნას "მერანის" კლუბში უსასყიდლოდ. ბავშვები ხშირად მონაწილეობენ სასკოლო და უბნის შეჯიბრებებში; 2003 წელს ითამაშეს ირლანდიაშიც დამხმარე სკოლების ნაკრების შემადგენლობაში და საქართველოში ბრინჯაოს მედლით დაბრუნდნენ.

ცენტრში ბავშვები თამაშობენ მაგიდის ჩოგბურთს, ეუფლებიან კალათბურთისა და ფრენბურთის ილეთებს, სწავლობენ ჭადრაკის თამაშს, ვარჯიშობენ ტრენაჟორებზე. აიკიდოში დახელოვნებული მოხალისე მეგობარი ასწავლის მათ ორთაბრძოლის ხერხებს.

კომპიუტერი

ცენტრში ფუნქციონირებს კომპიუტერული კლასი. ეს ბავშვების ყველაზე საყვარელი ოთახია; აქ ისინი სწავლობენ მარტივ ოპერაციებს, საოფისე პროგრამების საფუძვლებს, ქმნიან ანიმაციურ ისტორიებს...
გარდა ამისა, სწავლების პროცესში სირთულეების მქონე ბავშვებისათვის გამოიყენება კითხვის სწავლების ალტერნატიული (კომპიუტერული) პროგრამა.

ხატვა

"ბეღურების" აღსაზრდელთა უნარების განვითარებას დიდ ყურადღებას უთმობენ ცენტრის პედაგოგები, რომელთაგან ზოგიერთი მოხალისეა. ბავშვების ნახატები უკვე რამდენი წელია დიდ მოწონებას იმსახურებს სხვადასხვა გამოფენაზე, რომლებიც ორგანიზებულია გაეროს, სამხატვრო გალერეა "ვერნისაჟის", არასამთავრობო ორგანიზაციების (მაგ., "გენეზისი") მიერ.

მათი ნახატები ზოგჯერ იყიდება კიდეც თბილისის სხვადასხვა ცენტრში მოწყობილი გამოფენა-გაყიდვების დროს.

ცენტრის აღსაზრდელებს საერთაშორისო გამოფენებშიც მიუღიათ მონაწილეობა, არიან გრან-პრისა და დიპლომების მფლობელები.

ცენტრის კედლები ფერადოვანი ნახატებითაა შემკული.

ეს ნახატები ბავშვების საინტერესო მდიდარ შინაგან სამყაროზე მოგვითხრობენ და იმედიან განწყობას ბადებენ მნახველში.

წარმოდგენები

დრამატული წრის მუშაობა მიზნად ისახავს მეტყველებისა და გარდასახვის უნარის განვითარებას ბავშვებში.

"ბეღურების" აღსაზრდელთა მონაწილეობით დაიდგა მხიარული მუსიკალური სპექტაკლები.

ეს სპექტაკლებია "ჩიპოლინი", "ბურატინო", "ჭინჭრაქა". სპექტაკლები იდგმება თოჯინების თეატრში, კულტურის სახლებში.

ჩვენი სპექტაკლების მაყურებლები არიან ორგანიზაციის ბაზაზე არსებული სხვა ცენტრების ("ჯეჯილი", "ცისარტყელა" და სხვა), ქალაქის სკოლებისა და ბავშვთა სახლების აღსაზრდელები, ფართო საზოგადოება.
ნახეთ ვიდეო ნაწყვეტები 2005 წლის მუსიკალური სპექტაკლიდან "ბურატინო". (რეჟისორი გოჩა კაპანაძე.) და ნაწყვეტი ზუმბასა და "ბეღურების" 2005 წლის ვიდეოკლიპიდან.

პაპა კარლო აკეთებს ბურატინოს	არლეკინი ეძებს ბურატინოს	ბურატინო აჩერებს წარმოდგენას	კარაბას-ბარაბასი და ბურატინო	ბურატინოს ატყუებენ
ალისას და ბაზილიოს ცეკვა	მალვინას სევდიანი სიმღერა	მალვინასა და პიეროს ცეკვა	ტორტილას გაკვეთილი	ტორტილა აძლევს გასაღებს
მალვინას და ბაზილიოს ჩხუბი	კარაბას-ბარაბასის დამარცხება	ბურატინო აცოცხლებს თოჯინებს	ზუმბასა და ბეღურები 2005. კლიპის აუდიო და ვიდეონაწყვეტები
ზუმბას და ბეღურების კლიპი 1	ზუმბას და ბეღურების კლიპი 2	ზუმბას და ბეღურების კლიპი 3

სიმღერა

სიმღერის გაკვეთილები დრამწრის მუშაობის პარალელურად, ხშირად ერთობლივად მიმდინარეობს.

სხვადასხვა ღონისძიებაში - ახალი წლის, დედის დღის, თბილისისადმი მიძღვნილ კონცერტებსა და საღამოებზე ბავშვები მღერიან ხალხურ და თანამედროვე სიმღერებს. "ბეღურების" სპექტაკლები ხომ განსაკუთრებული მუსიკალურობით გამოირჩევა.

ბეღურების ჰიმნი	ჭიამაია	ჯადოსნური ნიღაბი	გაიღიმე	მზე
წითელქუდა	მატარებელი	თუ-თუ-თუ	მალვინას სიმღერა. ბურატინო-2005.

ცეკვა

კვირაში ორჯერ ცენტრში
ქართული ცეკვის ცეცხლოვანი რიტმი გაისმის.

გოგონათა ანსამბლის მკვერცხლი და გრაციოზული მოცეკვავეები ორგანიზაციის მიერ მოწყობილ ყველა კონცერტსა თუ პრეზანტაციაში იღებენ მონაწილეობას.

ხელგარჯილობა

ხელგარჯილობის ოთახში ფერთა არაჩვეულებრივი პალიტრა და განსაკუთრებული გემოვნებითა და ოსტატობით შესრულებული ნამუშევრები მოგტაცებთ თვალს:

- ნაქარგები, აპლიკაციები, ქვილთი, ბისერით შესრულებული უნაზესი ფორმები, მძივები და სამაჯურები, ჩანთები და პატარა მსახიობების სამოსი...

გოგონები და ბიჭები ყველა ასკობრივი ჯგუფიდან განსაკუთრებული მონდომებით ქმნიან თავის პირველ, გამოუცდელ, შემდეგში კი უფრო დახვეწილ ნამუშევრებს.

ცენტრში ფუნქციონირებს მინანქრის პატარა სახელოსნო, რომელსაც უძღვება საპატრიარქოს წარმომადგენელი მოხალისეობრივ საწყისებზე.

ცენტრში ფუნქციონირებს მინანქრის პატარა სახელოსნო, რომელსაც უძღვება საპატრიარქოს წარმომადგენელი მოხალისეობრივ საწყისებზე. ქვილთის ნიმუშებსაც, მძივებით ქარგვასაც მოხალისეები ასწავლიან ბავშვებს.

ღონისძიებები და ინტეგრაცია

ცენტრის საქმიანობა, მისი აღსაზრდელების მიღწევები კარგადაა ცნობილი თბილისში. ამიტომ ისინი ხშირად მონაწილეობენ საქალაქო ღონისძიებებში - საიუბილეო, საახალწლო და სააღდგომო კონცერტებში, სხვადასხვა აქციაში (თამბაქოს საწინააღმდეგო, ეკოლოგიის დღისადმი მიძღვნილი).

განსაკუთრებით დაგვამახსოვრდა 2005 წლის 1 ივნისს Save the Children-ის თაოსნობით თბილისის ვაკის პარკში ჩატარებულ ბავშვთა საერთაშორისო დღისადმი მიძღვნილ დიდ ფესტივალში ჩვენი მონაწილეობა.

ბავშვები სტუმრობენ სპექტაკლებს, თანამედროვე მუსიკოსთა კონცერტებს, გამოფენებს; იმართება ერთობლივი ღონისძიებები "ცისარტყელასთან", "ჯეჯილთან", მოზარდთა სახლთან (Youth House), SOS Kinder-თან ერთად.

საინტეგრაციო ღონისძიებებს ცენტრში განსაკუთრებული მნიშვენლობა ენიჭება – შეხვედრები საზოგადოების თვალსაჩინო წარმომადგენლებთან, სტუმრობები სხვადასხვა ორგანიზაციებში, აქტიური თანამშრომლობა სკოლებთან, პრესასთან, სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციებთან.

"ბეღურების" აღსაზრდელების ჩართულობა საზოგადოებრივ ცხოვრებაში საკმაოდ მაღალია- "ბეღურების" აღსაზრდელების ნაწილი მუშაობს, ხოლო ერთ-ერთი გოგონა მომავალი მსახიობია – იგი თეატრალური ინსტიტუტის სტუდენტი გახდა.

World Vision-ის მიერ ჩატარებულ ტრეინინგებში სახელწოდებით "ქუჩის ფილოსოფია" 4 ბავშვმა მიიღო "ქუჩის ფილოსოფოსის" წოდება. ახლა ეს მოზარდები სხვადასხვა ბავშვთა სახლის აღსაზრდელებს უტარებენ ტრენინგებს ტოქსიკომანიის მავნებლობის და შიდსის საშიშროების საკითხებზე.

დასვენება

სამთავრობო, არასამთავრობო და საგრანტო პროგრამების ფარგლებში ბავშვები სხვადასხვა წელს ისვენებდნენ საქართველოს მშვენიერ კურორტებზე- ბორჯომში, ბაკურიანში, ლიკანში, გოსტიბეში, ცხვარიჭამიაში, ცემში.

ბანაკებში ბავშვები გაჯანსაღდნენ, მონაწილეობას იღებდნენ სპორტულ და შემეცნებით საქმიანობაში, მართავდნენ კონკურსებსა და შეჯიბრებებს, ეცნობოდნენ ეკოლოგიის პრობლემებს...

ფსიქოლოგიური მხარდაჭერა

"ბეღურების" აღსაზრდელებს მძიმე ფსიქოლოგიური პრობლემები აქვთ: კოგნიტური უნარების განვითარების შეფერხება, ქცევის დარღვევა, შფოთვითი აშლილობა, სტრესის შედეგად გამოწვეული პრობლემები. ცენტრში მიმდინარეობს ბავშვების ფსიქო-დიაგნოსტიკა, და ფსიქო-კორექცია. ფსიქოლოგი მუშაობს ინდივიდუალურად ცალკეულ ბავშვებთან, აგრეთვე ჯგუფებთან. განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა სწავლაში პრობლემების მქონე ბაშვების ფსიქოლოგიურ დარღვევებს. უფროსი ასაკის ბავშვებთან მიმდინარეობს მუშაობა მათი ინტერესების გამოსავლენად პროფესიის შერჩევის მიზნით.

ცენტრში სისტემატურად მიმდინარეობს მუშაობა ტოქსიკომან ბავშვებთან – ტარდება განმარტებითი საუბრები პედაგოგების, ფსიქოლოგისა და ექიმის მონაწილეობით ამ მავნე ჩვევისადმი მათი დამოკიდებულების შესაცვლელად და მის ჩასანაცვლებლად საინტერესო და სასარგებლო საქმიანობით. ამგვარი მიდგომა საკმაოდ შედეგიანია. მაგალითად, ბავშვების მონაწილეობით შეიქმნა და გამოიცა ბუკლეტი ტოქსიკომანიის წინააღმდეგ, სადაც ყოფილი ტოქსიკომანი ბავშვები უზიარებენ თანატოლებს თავის მძიმე გამოცდილებას. ბუკლეტი დარიგდა ბავშვთა სახლებსა და სხვადასხვა საბავშვო დაწესებულებებში.

სოციალურ-იურიდიული მომსახურეობა

"ბეღურების" აღსაზრდელების, აგრეთვე მათი ოჯახების სოციალურ-იურიდიულ, აგრეთვე დასაქმების საკითხებს აგვარებს ორგანიზაციის ოჯახებთან ურთიერთობის და სოციალური სამსახური.